9.2 Hierarchia wartości godziwej

Obszary powiązane:
Zdrowie
Inwestycje
Bankowość
Dobre Praktyki PZU

W oparciu o dane wejściowe wykorzystywane przy ustalaniu wartości godziwej, poszczególne składniki aktywów i zobowiązań, dla których zaprezentowano wartość godziwą, klasyfikowane są do następujących poziomów:

  • Poziom I – aktywa i zobowiązania wyceniane na bazie cen notowanych (nieskorygowanych) z aktywnych rynków dla identycznych aktywów i zobowiązań. Do tego poziomu zaklasyfikowano:
    • płynne notowane dłużne papiery wartościowe;
    • akcje i certyfikaty inwestycyjne notowane na giełdach;
    • instrumenty pochodne notowane na giełdach.
  • Poziom II – aktywa i zobowiązania, których wycena opiera się na danych wejściowych innych niż ceny notowane zaliczane do Poziomu I, które są obserwowalne na rynku w sposób bezpośredni (jako ceny) lub pośredni (bazujący na cenach). Do tego poziomu zaklasyfikowano:
    • notowane dłużne papiery wartościowe wyceniane na podstawie wycen publikowanych przez autoryzowany serwis informacyjny;
    • instrumenty pochodne – m. in. FX Swap, FX Forward, IRS, CIRS, FRA;
    • jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych;
    • nieruchomości inwestycyjne lub nieruchomości przeznaczone do sprzedaży, wycenione przy zastosowaniu metody porównawczej, obejmujące wolne grunty pod zabudowę i niektóre mniejsze i mniej wartościowe budynki (w tym lokale mieszkalne, garaże itp.);
    • zobowiązania wobec uczestników konsolidowanych funduszy inwestycyjnych;
    • kontrakty inwestycyjne na rachunek i ryzyko klienta.
  • Poziom III – aktywa, których wycena opiera się na danych wejściowych niemożliwych do zaobserwowania na rynkach (dane wejściowe nieobserwowalne). Do tego poziomu zaklasyfikowano:
    • nienotowane dłużne papiery wartościowe oraz niepłynne notowane dłużne papiery wartościowe (w tym nieskarbowe papiery dłużne emitowane przez inne podmioty finansowe, jednostki samorządu terytorialnego, podmioty niefinansowe), wyceniane modelami opartymi na zdyskontowanych przepływach pieniężnych;
    • nieruchomości inwestycyjne lub nieruchomości przeznaczone do sprzedaży, wycenione przy zastosowaniu metody dochodowej lub metody pozostałościowej;
    • należności od klientów z tytułu kredytów oraz zobowiązania wobec klientów z tytułu depozytów;
    • opcje wbudowane w certyfikaty depozytowe wyemitowane przez spółki Grupy PZU oraz opcje zawarte na rynku międzybankowym w celu zabezpieczenia pozycji z tytułu opcji wbudowanych.

W sytuacji gdy do wyceny składnika aktywów lub zobowiązań używane są dane wejściowe klasyfikowane do różnych poziomów hierarchii wartości godziwej, wyceniany składnik przypisuje się do najniższego poziomu, z którego pochodzą dane wejściowe, mające istotny wpływ na całość wyceny.

Na wartość wyceny zakwalifikowanych do poziomu III składników aktywów lub zobowiązań istotny wpływ mają dane wejściowe nieobserwowalne.

Wyceniane aktywaDane nieobserwowalneCharakterystykaWpływ na wycenę
Należności od klientów z tytułu kredytówMarża płynności oraz bieżąca marża ze sprzedaży danej grupy produktowejWartości godziwe szacuje się przy zastosowaniu technik wyceny z uwzględnieniem założenia, iż na moment udzielenia kredytu wartość godziwa równa jest wartości bilansowej. Wartość godziwa kredytów bez rozpoznanej utraty wartości jest równa sumie przyszłych oczekiwanych przepływów gotówkowych zdyskontowanych na daną datę bilansową pomniejszonych o oczekiwaną stratę kredytową. Stopa dyskontująca przepływy jest odpowiednią stopą rynkową wolną od ryzyka powiększoną o marżę płynności oraz bieżącą marżę ze sprzedaży dla danej grupy produktowej kredytu. Marża wyznaczana jest w podziale na grupy produktowe i termin do zapadalności. Dla celów szacowania wartości godziwej kredytów walutowych wykorzystywana jest marża płynności dla kredytów w złotych skorygowana o kwotowania transakcji fx swap i basis-swap. Wartość godziwa kredytów o rozpoznanej utracie wartości jest równa sumie przyszłych oczekiwanych odzysków zdyskontowanych z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej ponieważ średnie oczekiwane odzyski uwzględniają w pełni element ryzyka kredytowego. W przypadku kredytów nieposiadających harmonogramu spłat (kredyty w rachunku bieżącym, overdrafty oraz karty kredytowe) przyjmuje się, że wartość godziwa równa jest wartości bilansowej.Korelacja ujemna
Zobowiązania wobec klientów z tytułu depozytówMarża ze sprzedażyWartości godziwe szacuje się przy zastosowaniu technik wyceny z uwzględnieniem założenia, iż na moment przyjęcia depozytu wartość godziwa równa jest wartości bilansowej. Wartość godziwa depozytów terminowych jest równa sumie przyszłych oczekiwanych przepływów gotówkowych zdyskontowanych na daną datę bilansową. Stopa dyskontująca przepływy jest odpowiednią stopą rynkową wolną od ryzyka powiększoną o marżę ze sprzedaży. Marża wyznaczana jest na podstawie depozytów przyjętych w ostatnim kwartale w podziale na grupy produktowe i termin do zapadalności. W przypadku depozytów krótkoterminowych (depozytów bieżących, overnight oraz w rachunku oszczędnościowym) za wartość godziwą przyjęto wartość bilansową.Korelacja ujemna
Wyceniane aktywaDane nieobserwowalneCharakterystykaWpływ na wycenę
Opcje wbudowane w certyfikaty depozytowe wyemitowane przez spółki Grupy PZU oraz opcje zawarte na rynku międzybankowym w celu zabezpieczenia pozycji z tytułu opcji wbudowanychParametry modeluInstrumentami wbudowanymi są proste opcje (plain vanilla) oraz opcje egzotyczne na pojedyncze akcje, indeksy, towary oraz inne wskaźniki rynkowe, w tym indeksy stóp procentowych oraz kursy walutowe i ich koszyki. Wszystkie wydzielone opcje są na bieżąco domykane na rynku międzybankowym. Opcje walutowe wyceniane są w oparciu o model wyceny opcji Garmana-Kohlhagena (a w przypadku opcji barierowych i azjatyckich w oparciu o tzw. rozszerzony model Garmana-Kohlhagena). Opcje egzotyczne wbudowane w umowy depozytowe i ich domknięcia są wyceniane przy pomocy techniki Monte-Carlo przy założeniu modelu geometrycznego ruchu Browna dla czynników ryzyka.
Niepłynne obligacje i pożyczkiSpready kredytoweSpready obserwuje się na wszystkich obligacjach (ich seriach) lub pożyczkach tego samego emitenta lub emitenta o podobnej charakterystyce. Te spready obserwowane są w dniach emisji nowych serii obligacji, dniach zawierania nowych umów pożyczek oraz w dniach transakcji rynkowych, których przedmiotem są wierzytelności wynikające z tych obligacji i pożyczek.Korelacja ujemna
Nieruchomości inwestycyjne oraz nieruchomości dostępne do sprzedażyStopa kapitalizacjiStopę kapitalizacji ustala się na podstawie analizy stóp zwrotu osiąganych w transakcjach dla podobnych nieruchomości.Korelacja ujemna
Koszty budowyWartość kosztów budowy określa się na podstawie rynkowych kosztów budowy pomniejszonych o koszty poniesione na dzień wyceny.Korelacja dodatnia
Miesięczna stawka czynszu za 1m2 odpowiedniego rodzaju powierzchni lub za jedno miejsce parkingoweStawki czynszu obserwuje się dla podobnych nieruchomości, podobnej jakości, w podobnych lokalizacjach oraz zbliżonej wielkości wynajmowanej powierzchni.Korelacja dodatnia
Instrumenty pochodneParametry modeluOpcje walutowe wyceniane są w oparciu o model wyceny opcji Garmana-Kohlhagena (a w przypadku opcji barierowych i azjatyckich w oparciu o tzw. rozszerzony model Garmana-Kohlhagena). Opcje egzotyczne wbudowane w umowy depozytowe i ich domknięcia są wyceniane przy pomocy techniki Monte-Carlo przy założeniu modelu geometrycznego ruchu Browna dla czynników ryzyka.
Emisje własne oraz pożyczki podporządkowaneSpread emisji ponad krzywą rynkowąW przypadku zastosowania do wyceny historycznego spreadu emisji ponad krzywą rynkową, emisje takie klasyfikuje się do poziomu III hierarchii wartości godziwej.Korelacja ujemna
Instrumenty kapitałowe nienotowane na aktywnym rynkuKwotowania serwisów finansowych

9.2.1 Aktywa i zobowiązania wyceniane w wartości godziwej

Aktywa i zobowiązania wyceniane w wartości godziwej31 grudnia 201731 grudnia 2016 (przekształcone)
Poziom IPoziom IIPoziom IIIRazemPoziom IPoziom IIPoziom IIIRazem
Aktywa
Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży30 02717 0811 41148 5198 1132 88765211 652
Instrumenty kapitałowe21015629866413226438434
Dłużne papiery wartościowe29 81716 9251 11347 8557 9812 62361411 218
Instrumenty finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy - zakwalifikowane do tej kategorii w momencie pierwszego rozpoznania6 143464436 65012 5551 8824214 479
Instrumenty kapitałowe1 802127181 9472 83797172 951
Dłużne papiery wartościowe4 341337254 7039 7181 7852511 528
Instrumenty finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy - przeznaczone do obrotu7 3928 00819715 5971 8825 3331887 403
Instrumenty kapitałowe5264 091-4 6177453 321-4 066
Dłużne papiery wartościowe6 8372 042978 9761 1191 2021352 456
Instrumenty pochodne291 8751002 0041881053881
Pochodne instrumenty zabezpieczające-347-347-72-72
Nieruchomości inwestycyjne-1512 2032 354-1491 5891 738
Aktywa przeznaczone do sprzedaży-44247291-491 0811 130
Zobowiązania
Instrumenty pochodne222 532522 6063172426781
Pochodne instrumenty zabezpieczające-868-868-6-6
Zobowiązania wobec uczestników konsolidowanych funduszy inwestycyjnych-420-420-1 544-1 544
Kontrakty inwestycyjne na rachunek i ryzyko klienta (unit-linked)-312-312-329-329
Zobowiązania z tytułu pożyczek papierów wartościowych (krótka sprzedaż)73713-750654--654

Zmiana stanu aktywów i zobowiązań zaklasyfikowanych do Poziomu III hierarchii wartości godziwej w roku zakończonym 31 grudnia 2017Aktywa finansowe dostępne do sprzedażyAktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy - zakwalifikowane do tej kategorii w momencie pierwszego rozpoznaniaAktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy - przeznaczone do obrotuNierucho- mości inwesty- cyjneZobowiąza- nia finansowe – Instrumenty pochodne
KapitałoweDłużneKapitałoweDłużneDłużneInstrumenty pochodne
Stan na początek okresu386141725135531 58926
Nabycie / otwarcie pozycji6-21-290326323
Reklasyfikacje z poziomu II-662 1)--4---
Reklasyfikacje z nieruchomości własnych i przeznaczonych do sprzedaży------830-
Zyski lub straty ujęte w rachunku zysków i strat w pozycji:-3122337(101)19
- przychody netto z inwestycji-315--(1)--
- wynik netto z realizacji i odpisy z tytułu utraty wartości inwestycji--------
- zmiana netto wartości godziwej aktywów i zobowiązań wycenianych do wartości godziwej--(3)2338(101)19
Zmiana netto wartości godziwej aktywów i zobowiązań wycenianych do wartości godziwej ujęta w innych całkowitych dochodach(10)(26)------
Reklasyfikacje do nieruchomości własnych i przeznaczonych do sprzedaży------(196)-
Zmiana składu grupy267252--45-22-
Różnice kursowe z przeliczenia(3)------
Sprzedaż i rozliczenia-(437)(22)(2)(380)(22)(4)(16)
Pozostałe-17------
Stan na koniec okresu2981 1131825971002 20352

1) Do poziomu III przeklasyfikowano obligacje samorządowe, dla których istotny wpływ na wycenę wywiera parametr implikowany z danych historycznych (spread kredytowy) wykorzystywany w modelu wyceny.

Zmiana stanu aktywów i zobowiązań zaklasyfikowanych do Poziomu III hierarchii wartości godziwej w roku zakończonym 31 grudnia 2016 (dane przekształcone)Aktywa finansowe dostępne do sprzedażyAktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy - zakwalifikowane do tej kategorii w momencie pierwszego rozpoznaniaAktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy - przeznaczone do obrotuNierucho- mości inwesty- cyjneZobowiąza- nia finansowe – Instrumenty pochodne
KapitałoweDłużneKapitałoweDłużneDłużneInstrumenty pochodne
Stan na początek okresu17653262874551 05535
Nabycie / otwarcie pozycji43727-641913910
Reklasyfikacje z nieruchomości własnych i przeznaczonych do sprzedaży------300-
Zyski lub straty ujęte w rachunku zysków i strat w pozycji:-(14)(36)(3)2398-
- przychody netto z inwestycji--------
- wynik netto z realizacji i odpisy z tytułu utraty wartości inwestycji-(8)------
- zmiana netto wartości godziwej aktywów i zobowiązań wycenianych do wartości godziwej-(6)(36)(3)2398-
Zyski lub straty ujęte w innych całkowitych dochodach-------2
Zmiana składu grupy17-------
Sprzedaż i rozliczenia-(62)--(5)(24)(3)(21)
Stan na koniec okresu386141725135531 58926

9.2.1.1 Zmiany sposobu (metody) ustalania wartości godziwej instrumentów finansowych wycenianych w wartości godziwej

W 2017 roku nie dokonywano zmian sposobu (metody) ustalania wartości godziwej instrumentów finansowych wycenianych w wartości godziwej, których wartość byłaby istotna z punktu widzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego.

W celu dokładniejszego określenia wartości godziwej, począwszy od 30 czerwca 2016 roku dla części aktywów finansowych (przede wszystkim dłużnych instrumentów finansowych notowanych na rynkach zagranicznych) wartość godziwą określa się na podstawie wycen publikowanych przez autoryzowany serwis informacyjny, a nie jak wcześniej – kwotowań z rynku międzybankowego. Grupa PZU uznała, że ze względu na niską aktywność rynku międzybankowego, zmiana źródła wyceny pozwala na uwzględnienie przy szacowaniu wartości godziwej szerszego zakresu informacji o transakcjach i ofertach z wielu rynków, na których dany instrument finansowy jest kwotowany. Aktywa, dla których zmieniono źródło wyceny przeklasyfikowano z I do II poziomu wartości godziwej.

9.2.1.2 Nieruchomości inwestycyjne zakwalifikowane do Poziomu III wartości godziwej

Nieruchomości inwestycyjne zaklasyfikowane do poziomu III31 grudnia 201731 grudnia 2016
Nieruchomości biurowe710902
Nieruchomości handlowe102-
Nieruchomości magazynowe1 365681
Pozostałe266
Nieruchomości inwestycyjne zaklasyfikowane do poziomu III, razem2 2031 589

Lp.Nazwa nieruchomościWartość godziwa na 31 grudnia 2017Wartość godziwa na 31 grudnia 2016Rodzaj powierzchniZakres danych nieobserwowal- nych na aktywnym rynku na 31 grudnia 2017Zakres danych nieobserwowal- nych na aktywnym rynku na 31 grudnia 2016
Nieruchomości wycenione podejściem dochodowym przy zastosowaniu metody inwestycyjnej i techniki dyskontowania strumieni dochodów
1.Kompleks biurowy, Wrocław250282Biurowa14,00 - 16,00 euro11,25 - 14,50 euro
2.Budynki magazynowo- biurowe, Łódź2482631)Biurowa w obiektach magazynowych Magazynowa6,50 – 9,00 euro 2,40 – 3,60 euro7,00 - 9,00 euro 2,40 - 3,80 euro
3.Park magazynowy, Bielany Wrocławskie224233Biurowa Magazynowa Koszty budowy6,50 - 9,00 euro 2,90 - 3,30 euro 2)7,00 - 9,00 euro 3,00 - 3,60 euro 2)
4.Kompleks biurowy, Gdańsk151165Biurowa11,00 - 14,50 euro13,00 - 15,00 euro
5Budynki magazynowo – biurowe, Gdańsk1291381)Biurowa w obiektach magazynowych Magazynowa6,50 - 9,00 euro 2,80 - 3,20 euro7,00 - 9,00 euro 2,80 - 3,20 euro
6.Kompleks biurowy, Warszawa120130Biurowa Parking12,5 - 19,18 euro 35,00 – 119,88 euro6,33 - 15,00 euro 65,00 - 90,00 euro
7.Budynek magazynowo- biurowy, Nowa Wieś Wrocławska1141241)Biurowa w obiektach magazynowych Magazynowa6,50 - 9,00 euro 2,90 - 3,50 euro7,00 - 9,00 euro 3,00 - 3,60 euro
8.Park magazynowy w trakcie realizacji, Komorniki108116Biurowa Magazynowa Koszty budowy6,50 - 9,00 euro 2,75 - 3,60 euro 2)7,00 - 9,00 euro 3,00 - 3,50 euro 2)
9.Budynek biurowy, Warszawa104111Biurowa Parking8,00 - 18,00 euro 65,00 - 90,00 euro8,00 - 16,50 euro 50,00 - 80,00 euro
Lp.Nazwa nieruchomościWartość godziwa na 31 grudnia 2017Wartość godziwa na 31 grudnia 2016Rodzaj powierzchniZakres danych nieobserwowal- nych na aktywnym rynku na 31 grudnia 2017Zakres danych nieobserwowal- nych na aktywnym rynku na 31 grudnia 2016
10.Centrum Handlowe, Pabianice76881)Handlowa (w zależności od wielkości wynajmowanej powierzchni)3)3)
11.Galeria handlowa, Iława71701)Handlowa (w zależności od wielkości wynajmowanej powierzchni)3)3)
12.Budynki magazynowo- biurowe, Łódź63661)Biurowa w obiektach magazynowych Magazynowa6,50 - 9,00 euro 2,40 - 3,60 euro7,00 - 9,00 euro 2,40 - 3,80 euro
13.Budynek magazynowo- biurowy, Nowa Wieś Wrocławska61651)Biurowa w obiektach magazynowych Magazynowa6,50 - 9,00 euro 2,90 - 3,50 euro7,00 - 9,00 euro 3,00 - 3,60 euro
14.Kompleks magazynowo-biurowy, Błonie37391)Biurowa w obiektach magazynowych Magazynowa6,50 - 9,00 euro 2,50 - 3,60 euro7,00 - 9,00 euro 2,50 - 3,80 euro
15.Galeria handlowa, Lubin31341)Handlowa (w zależności od wielkości wynajmowanej powierzchni)3)3)
Nieruchomości wycenione podejściem mieszanym przy zastosowaniu metody pozostałościowej
16.Park magazynowy w trakcie realizacji, Sosnowiec Pieńki260217Biurowa Magazynowa Koszty budowy6,50 - 9,00 euro 2,40 - 3,60 euro 2)7,00 - 9,00 euro 2,89 - 3,60 euro 2)
17.Park magazynowy w trakcie realizacji, Sosnowiec122116Biurowa Magazynowa Koszty budowy6,50 - 9,00 euro 2,80 - 3,50 euro 2)7,00 - 9,00 euro 2,89 - 3,60 euro 2)
11.Pozostałe34219 4)nd.nd.nd.
Razem – nieruchomości inwestycyjne2 2031 589
RAZEM – przeznaczone do sprzedaży (wg klasyfikacji na 31 grudnia 2016 roku)-887
Razem2 2032 476

1) Na 31 grudnia 2016 roku nieruchomości te kwalifikowano jako aktywa przeznaczone do sprzedaży.
2) Wartość kosztów budowy została określona na podstawie rynkowych kosztów budowy pomniejszonych o koszty poniesione na dzień wyceny.
3) Czynsz rynkowy dla nieruchomości został określony na podstawie analizy rynku powierzchni handlowych w obiektach o zbliżonej lokalizacji i charakterystyce do wycenianej nieruchomości.
4) W związku ze zmianą wykorzystania, nieruchomość inwestycyjną, której wartość na 31 grudnia 2016 roku wynosiła 165 mln zł przekwalifikowano do nieruchomości własnych, a nieruchomość inwestycyjną, której wartość na 31 grudnia 2016 roku wynosiła 34 mln przeklasyfikowano do aktywów przeznaczonych do sprzedaży.

9.2.2 Aktywa i zobowiązania niewyceniane w wartości godziwej

Wartość godziwa aktywów i zobowiązań, dla których jest ona tylko ujawniana31 grudnia 201731 grudnia 2016 (przekształcone)
 Poziom IPoziom IIPoziom IIIRazemPoziom IPoziom IIPoziom IIIRazem
Aktywa        
Jednostki wyceniane metodą praw własności - EMC-20-20-37-37
Aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności17 6313055 58223 51815 531153 52019 066
Pożyczki        
Dłużne papiery wartościowe18 1535 50013 654112 4672 469
Należności od klientów z tytułu kredytów--169 393169 393--44 86644 866
Transakcje z przyrzeczeniem odsprzedaży-553333886-5832 2962 879
Lokaty terminowe w instytucjach kredytowych-8381 0051 843-5831 6982 281
Pożyczki--3 7443 744--1 7051 705
Zobowiązania        
Zobowiązania wobec banków-1 1614 0925 253-399124523
Zobowiązania wobec klientów--201 605201 605--51 36451 364
Zobowiązania z tytułu emisji własnych dłużnych papierów wartościowych-2 8086 5849 392--6 5456 545
Zobowiązania podporządkowane-1 2574 1085 365--1 0271 027
Kontrakty inwestycyjne o gwarantowanych i ustalonych warunkach  -  1  -  1  -  67  -  67

Facebook Twitter Google Plus All